Bevolkingsonderzoek

Neem je poep onder de loep en ontdek darmkanker in een vroeg of voorstadium

MDL-arts Manon Spaander en haar onderzoeksgroep komen zaterdag 12 maart naar winkelcentrum Keizerswaard in Rotterdam om met het winkelend publiek te praten over darmkanker, en over het bevolkingsonderzoek darmkanker in het bijzonder. ‘Neem je poep onder de loep’, luidt de boodschap.

Deel
14 likes
Leestijd 5 min
Bevolkingsonderzoek-darmkanker
Nederlanders tussen de 55 en 75 jaar ontvangen de zelftest voor darmkanker in de paarse envelop.

Het is maart en dus darmkankermaand. Spaander maakt van de gelegenheid gebruik om aandacht te vragen voor het Bevolkingsonderzoek Darmkanker, dat sinds 2014 aan 55-plussers in Nederland wordt aangeboden. Landelijk maakt circa 70 procent gebruik van de mogelijkheid om deel te nemen aan de screening. Een ongekend hoog percentage, waar Spaander trots op is.

De tekst gaat verder onder het kader.

Wat kun je doen?

Spaander drukt iedereen op het hart alert te zijn op darmklachten. Bloed in de ontlasting en een veranderd patroon in de ontlasting zijn belangrijke symptomen. Een veranderd ontlastingspatroon wil zeggen dat het normale patroon verandert. Bijvoorbeeld dat je normaal gesproken elke dag één of twee keer gaat, en nu maar een keer per week. Of als de dikte van de ontlasting anders is geworden: normaal gesproken compacte keutels, en nu dunne brij.

Heeft u last van deze klachten? Ga naar de dokter. De MLD stichting heeft een test ontwikkeld waarin de belangrijkste signalen aan de orde komen.

‘Het bevolkingsonderzoek is hier ontzettend goed geregeld. Mensen krijgen in de befaamde paarse envelop een zelftest thuisgestuurd, waarmee ze een klein monster kunnen nemen van hun ontlasting. Dat buisje doen ze in een envelop die gewoon in de oranje brievenbus kan. Een paar weken later krijgen ze de uitslag thuisgestuurd. In veel landen moeten mensen veel meer moeite doen om aan het bevolkingsonderzoek mee te doen.’

Zonde

Maar in Rotterdam, en ook in andere grote steden, blijft het aantal deelnemers achter: waar in het Oosten van het land zelfs 80 procent van de mensen meedoet, doen in de grote steden in de randstad tussen de 55 en 60 procent mee. Ontzettend zonde, vindt Spaander.

‘Met het Bevolkingsonderzoek Darmkanker ontdekken we bij 4 procent van de mensen bloed in de ontlasting. Zij krijgen een scopie van de darm. Bij ongeveer 40 procent van deze deelnemers ontdekken we belangrijke afwijkingen. Bij 35 procent zijn dat de voorstadia van darmkanker, namelijk darmpoliepen, en bij 5 procent vinden we darmkanker. Gelukkig worden deze darmkankers vaak  in een vroeg stadium ontdekt. Als darmkanker in een vroeg stadium wordt ontdekt, zijn de overlevingskansen groot.’

Het is niet bekend waardoor darmpoliepen ontstaan. Spaander: ‘Maar ik ben al lang blij dat we weten dat poliepen uit kunnen groeien tot kanker, en dat we nu een goede methode hebben om ze te vinden.’

Bewuste keuze

Hoe het komt dat in Rotterdam maar zo weinig animo is voor het Bevolkingsonderzoek, is niet bekend, zegt Spaander. ‘We weten het niet. Misschien lukt het ons in de grote steden niet om mensen goed te bereiken met onze informatie. Ik wil helemaal niemand overhalen om aan het bevolkingsonderzoek mee te doen. Ik wil graag dat mensen een bewuste keuze maken, op basis van de juiste informatie.’

‘Over een paar jaar gaan we een duidelijke afname van het aantal sterfgevallen zien’

Ze kent wel enkele argumenten om niet mee te doen. Die snijden volgens haar geen hout. De meest gehoorde: Ik heb geen klachten, dus waarom zou ik meedoen? ‘De crux van het bevolkingsonderzoek is juist dat je darmkanker, of een voorstadium daarvan, opspoort op het moment dat je nog geen klachten hebt.’

Het bevolkingsonderzoek werpt nu al vruchten af. ‘In het begin zagen we het aantal gevallen van darmkanker natuurlijk toenemen, want je zoekt ernaar, dus vind je ze. Maar wat we inmiddels zien, is dat er veel meer gevallen van darmkanker in een vroeg stadium worden gevonden, en relatief minder gevallen van vergevorderde darmkanker.’

MDL-arts prof. Manon Spaander

Minder sterfgevallen

De vroeg stadium gevallen van darmkanker zijn goed te behandelen, zegt Spaander. ‘Over een paar jaar hopen we dan ook een duidelijke afname van het aantal sterfgevallen te zien. Op dit moment overlijden per jaar 5000 mensen aan darmkanker, 12 mensen per dag. Over 10 jaar is dat nog maar de helft, verwachten we. Maar dan moeten we wel zorgen dat het aantal deelnemers aan het bevolkingsonderzoek zo groot mogelijk is.’

Ze wordt in haar spreekkamer diep geraakt door patiënten bij wie darmkanker pas laat wordt ontdekt. ‘Darmkanker heeft een enorme impact op een mens, maar ook op zijn of haar partner, op kinderen, op ouders. Het is ellende! Terwijl ik weet: het kán anders. Als we in het bevolkingsonderzoek bij een patiënt grote poliepen vinden, kunnen we die meteen weghalen. Daarmee voorkomen we darmkanker. Daarom ga ik graag het gesprek aan met mensen op straat. Álles op alles om het aantal gevallen van gevorderde darmkanker verder omlaag te krijgen.’

Podcast en Twijfeltelefoon

Meer weten over het bevolkingsonderzoek darmkanker?

In de podcast In Opname vertelt patiënt Karin Wismeijer hoe bij haar darmkanker werd ontdekt door de screening. MDL-arts Manon Spaander ontkracht een aantal fabels.

Of bel met de Twijfeltelefoon voor persoonlijk antwoord op uw vragen.

Facts en figures

  • Per jaar krijgen circa 12.000 mensen de diagnose darmkanker
  • Per jaar overlijden 5000 mensen aan de gevolgen van darmkanker
  • In 2020 deden 1.331.874 55-plussers mee aan het Bevolkingsonderzoek Darmkanker
  • Dat jaar werden 56.577 mensen doorverwezen voor vervolgonderzoek omdat bloed werd gevonden in de ontlasting.
  • Van deze mensen kregen 2319 mensen de diagnose (een vroeg stadium van) darmkanker.
  • Bij 13.999 mensen werden grote poliepen gevonden
  • Zowel darmkanker als poliepen veroorzaken bloed in de ontlasting. Meestal is dat een onzichtbaar kleine hoeveelheid bloed.
  • Bij 60 procent van de deelnemers bij wie bloed wordt gevonden, is het bloed afkomstig van kleinere poliepen, een aambei, een gesprongen adertje in de darmen of van een andere oorzaak.
  • 1:3 darmpoliepen groeit na verloop van tijd uit tot darmkanker. Darmkanker begint altijd met een poliep.
  • Voor meer informatie, kijk op de site van het RIVM, dat het Bevolkingsonderzoek Darmkanker uitvoert.

De opblaasbare darm. Foto MLD stichting

 

Lees ook